Θετικά απαντήθηκε η επίκαιρη ερώτηση της βουλευτή του Κινήματος Αλλαγής ν. Λάρισας Ευαγγελίας Λιακούλη, για τα προβλήματα της καστανοπαραγωγής του ν. Λάρισας, από τον αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη.
Η Λαρισαία πολιτικός έθεσε τον Υπουργό προ των ευθυνών του, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να δημιουργεί η Πολιτεία περιττά προσκόμματα στους εν λόγω παραγωγούς, ζητώντας τους να επιβιώσουν μόνο από το – συμπληρωματικό κατά κύριο λόγο – εισόδημα που τους παρέχουν τα καστανοπερίβολα, και συζήτησε την εξαίρεσή τους, προκειμένου να συνεχίσουν να απασχολούνται σε μια δυναμική καλλιέργεια, ενός τόσο εξωστρεφούς αγροτικού προϊόντος.
Επιπλέον, η Ευαγγελία Λιακούλη υπογράμμισε την κατάφορη αδικία που συντελείται από πλευράς Πολιτείας, η οποία χρεώνει τους καστανοπαραγωγούς με 250-350 ευρώ/ στρέμμα, όταν σε παράνομους καταπατητές και εκχερσωτές δασικών εκτάσεων απαιτεί ως αντίτιμο, μόνο 80 ευρώ/ στρέμμα, θυμίζοντας πως οι καστανοπαραγωγοί δρουν και ως άτυποι δασοφύλακες, από την στιγμή που το εισόδημά τους εξαρτάται από την ίδια την ύπαρξη του δάσους.
Από την πλευρά του, ο κ. Χατζηδάκης αποδέχθηκε όλα τα επιχειρήματα της Λαρισαίας βουλευτή, μένοντας ιδιαίτερα στο ζήτημα των τίτλων ιδιοκτησίας, ενώ αναγνώρισε πως η όλη διαδικασία του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των καστανοπαραγωγών ήταν έως τώρα προβληματική. Αντιλήφθηκε επίσης πως το ζητούμενο τίμημα ανά στρέμμα από πλευράς του Υπουργείου είναι όντως εξοντωτικό.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας αναγνώρισε, επιπρόσθετα, πως θα πρέπει να δοθούν επιπλέον κίνητρα στην καστανοκαλλιέργεια, καθώς και ότι η εν λόγω καλλιέργεια δεν μπορεί να γίνεται παρά συμπληρωματικά, κι όχι από κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Κλείνοντας την τοποθέτησή του ο Υπουργός δεσμεύθηκε πως σε συνεργασία με το συναρμόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης θα επιδιώξει να επέλθουν ορισμένες αλλαγές στο καθεστώς του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη, ειδικά στοχευμένες για τους καστανοπαραγωγούς.
Το βίντεο της συζήτησης:
Ακολουθούν τα πρακτικά της συζήτησης:
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Χαράλαμπος Αθανασίου): Τώρα θα συζητηθεί η τρίτη με αριθμό 235/19-11-2019 επίκαιρη ερώτηση πρώτου κύκλου της Βουλευτού Λάρισας του Κινήματος Αλλαγής κας Ευαγγελίας Λιακούλη προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με θέμα: «Οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, εμπόδιο στην καστανοπαραγωγή του Κισσάβου».
Και σε αυτή την ερώτηση θα απαντήσει ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωνσταντίνος Χατζηδάκης.
Ορίστε, κυρία συνάδελφε, έχετε τον λόγο.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΛΙΑΚΟΥΛΗ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υπουργέ, έρχομαι σήμερα με μία ερώτηση ενώπιον σας. Και στην απάντησή σας εναποθέτουμε πολλές ελπίδες στον Νομό της Λάρισας. Θέλουμε, να λύσετε το θέμα σήμερα και τώρα. Γιατί το θέμα φυσικά έχει και πολιτικό υπεύθυνο, γιατί έρχεται από το 2016, όταν και υπογράφηκε η σχετική νομοθεσία, κατ’ εξουσιοδότηση, για να διευθετήσει δήθεν το ζήτημα της καστανοπαραγωγής του Κισσάβου. Στη συνέχεια φάνηκε όμως πως όχι μόνο δεν έπραξε αυτό, αλλά και δημιούργησε πολλά ακόμη προβλήματα.
Ερχόμαστε με ένα θέμα λοιπόν, το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία για τον Νομό μας, γιατί είναι πολυσήμαντο και πολύπλευρο, αφού έχουμε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της εθνικής καστανοπαραγωγής. Στους δεκαπέντε χιλιάδες τόνους κάστανου, ο Νομός Λάρισας παράγει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι. Υπάρχει όμως και σωρεία προβλημάτων, όπως είπα και προηγουμένως. Δεν είναι μόνο η ίδια η παραγωγή που είναι ιδιόρρυθμη, έχουμε και προβλήματα στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, το οποίο είναι ιδιότυπο και βρίσκεται στον αέρα, γιατί δεν έχει επιλυθεί ποτέ και οριστικά.
Η προηγούμενη κυβέρνηση υπέγραψε μία Υπουργική Απόφαση και απαίτησε την καταβολή ενός τιμήματος 250 έως 300 ευρώ ανά στρέμμα. Φανταστείτε όμως πως οι παράνομοι καταπατητές-εκχερσωτές πληρώνουν 80 ευρώ το στρέμμα! Πρόκειται κυριολεκτικά για μια τιμωρία για τους καστανοπαραγωγούς.
Και από την άλλη, παράλληλα, το κράτος απαίτησε τίτλους, ενώ γνωρίζει ότι η καστανοπαραγωγή είναι μια παραδοσιακή παραγωγή από το 1950, κι όχι από το 1974 που λένε τα χαρτιά, κύριε Υπουργέ. Και αυτό προκύπτει και από σχετικά έγγραφα. Απαιτήθηκαν λοιπόν και συμβόλαια και απαιτήθηκε, επίσης, να είναι οι καστανοπαραγωγοί κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι η καστανοπαραγωγή είναι μία συμπληρωματική καλλιέργεια. Μια καλλιέργεια που σήμερα στην πραγματικότητα την κάνουν οι άνθρωποι που είναι και ετεροαπασχολούμενοι, γιατί πολύ απλά δεν μπορούν να ζήσουν μόνο από την κασταναπαραγωγή
Συνεπώς καλείστε, κύριε Υπουργέ, σήμερα και τώρα, έχοντας τακτοποιήσει πια τη νομοθεσία – που έχει και έναν παραλογισμό, στον οποίο θα αναφερθώ στην δευτερολογία μου – να δώσετε μία λύση επιτέλους για μία μικρή παραδοσιακή παραγωγή, που έχει σχέση κυρίως με τον Νομό της Λάρισας,.
Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Χαράλαμπος Αθανασίου): Τον λόγο έχει ο κύριος Υπουργός.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Κυρία Λιακούλη, η αλήθεια είναι ότι η ερώτηση αυτή δεν είναι η πιο κλασσική ερώτηση που μπορεί να κατατεθεί, με την έννοια ότι αφορά ένα πολύ ειδικό και ιδιαίτερο θέμα, για το οποίο πρέπει να σας πω ότι ενημερώθηκα και εγώ. Δεν ήξερα πώς λειτουργεί το πράγμα από τότε που ανέλαβα Υπουργός Περιβάλλοντος.
Η εκμετάλλευση των καστανοτεμαχίων είναι πράγματι μια παραδοσιακή και σημαντική δραστηριότητα στην ελληνική ύπαιθρο. Απ’ αυτήν εξαρτούν το βασικό τους εισόδημα πολλές εκατοντάδες παραγωγοί και χωριά σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές. Τα τελευταία χρόνια, όπως ενημερώθηκα, η καστανοκαλλιέργεια παρουσιάζει ιδιαίτερη δυναμική. Η εγχώρια παραγωγή έχει αυξηθεί σημαντικά, ενώ σημαντικές είναι και οι εξαγωγικές προοπτικές με το ελληνικό κάστανο να είναι -όπως μου είπαν- περιζήτητο στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές. Η Λάρισα πράγματι είναι από τους νομούς με τη μεγαλύτερη παραγωγή. Οπότε είναι και λογικό το ενδιαφέρον σας.
Μάλιστα, για το θέμα αυτό με ενημέρωσαν με άλλες γραπτές ερωτήσεις τους οι συνάδελφοι κ.κ. Χαρακόπουλος και Κέλλας, οπότε συνειδητοποίησα ότι είμαστε εμείς στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και όχι στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως θεωρούσα, που έχουμε την αρμοδιότητα για τις καστανοκαλλιέργειες, δεδομένου του δασικού τους στοιχείου. Επειδή, δηλαδή, η συγκεκριμένη δενδροκομική καλλιέργεια ασκείται κατά κύριο λόγο σε δημόσια δάση και δασικές εκτάσεις, έχει προκύψει ένα βασικό πρόβλημα για τους καστανοκαλλιεργητές και τους συνεταιρισμούς τους.
Ποιο είναι αυτό; Το περιγράψατε και εσείς. Με τον ν. 4280/2014 προβλέπεται πως η καλλιέργεια και η εκμετάλλευση των καστανοτεμαχίων πρέπει να γίνεται από κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
Παλιότερα, στη δεκαετία του 1930 είχαν δοθεί παραχωρητήρια κατά κυριότητα για καστανοπερίβολα στη Λάρισα και σε άλλες περιοχές. Το ιδιότυπο ιδιοκτησιακό καθεστώς δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ θεσμικά, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να παρατείνεται μέχρι σήμερα.
Πολλοί από τους κατόχους των παραχωρητηρίων ή οι κληρονόμοι τους είχαν απωλέσει την ιδιότητα του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη για βιοποριστικούς λόγους, επειδή θα έπρεπε να εργαστούν αλλού κ.λπ.. Συνέχισαν, όμως, να ασχολούνται με την καλλιέργεια των καστανοτεμαχίων και την αποκομιδή καστάνων.
Επιπλέον, δύο κοινές υπουργικές αποφάσεις του 2016 και του 2017 σχετικά με την δενδροκομική εκμετάλλευση καστανοκαλλεργειών δεν έδωσαν λύση στο πρόβλημα αυτό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα στις διαδικασίες παραχώρησης καστανοπεριβόλων έναντι τιμήματος να μην μπορούν να συμμετέχουν όσοι κατέχουν παραχωρητήρια, αλλά δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, ακόμα και αν ασκούν για χρόνια τη δραστηριότητα αυτή και έχουν αφιερώσει σε αυτή χρόνο, προσπάθεια και πόρους και με τους νέους παραγωγούς, που διαδέχθηκαν τους παλιότερους, να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα.
Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ζήτημα σύνθετο με πολλές παραμέτρους. Έχει να κάνει με την υποστήριξη της πρωτογενούς παραγωγής και των καλλιεργητικών δραστηριοτήτων, που μπορούν να δημιουργήσουν εισόδημα και θέσεις εργασίας. Όμως, έχει να κάνει και με τη στήριξη της περιφέρειας και ιδιαίτερα των ορεινών περιοχών με κίνητρα για την παραμονή του πληθυσμού εκεί.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υπουργού)
Δεν μπορώ να σας πω ότι σήμερα έχουμε μία έτοιμη λύση για το ζήτημα αυτό, με την έννοια ότι θα πρέπει να συνεννοηθούμε με το Υπουργείο Γεωργίας, να δούμε τις προβλέψεις του νόμου για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, όπως και την περίπλοκη έτσι και αλλιώς και αναγόμενη στο παρελθόν, ήδη στην δεκαετία του 1930, δασική νομοθεσία.
Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι εξετάζουμε με τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικής Πολιτικής του Υπουργείου όλες τις δυνατότητες για στοχευμένες βελτιώσεις στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη διαχείριση των καστανοτεμαχίων. Το ίδιο ισχύει και για το προβλεπόμενο τίμημα για την παραχώρηση των καστανοτεμαχίων, καθώς πολλοί από τους παραγωγούς θεωρούν ότι το τίμημα είναι υπερβολικό.
Άρα, ουσιαστικά αυτό το μπερδεμένο, όπως αποδεικνύεται, ζήτημα είναι υπό μελέτη. Θα το δούμε μαζί και με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Χαράλαμπος Αθανασίου): Τον λόγο έχει η κ. Λιακούλη για να δευτερολογήσει.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΛΙΑΚΟΥΛΗ: Ευχαριστώ πάρα πολύ για το ενδιαφέρον σας, κύριε Υπουργέ.
Χαίρομαι πάρα πολύ που συμφωνούμε για τις πτυχές αυτού του θέματος, ότι δηλαδή έχουμε ένα ιδιότυπο ιδιοκτησιακό καθεστώς, που πρέπει να ξεκαθαριστεί. Και είδατε και εσείς τι μπέρδεμα, για να το πούμε απλά, υπάρχει.
Όμως, το μπέρδεμα, κύριε Υπουργέ, δεν είναι χθεσινό, όπως καταλάβατε. Είναι χρόνια τώρα που ταλαιπωρεί ανθρώπους, οι οποίοι ατύπως εκτελούν και χρέη δασοφυλακής στη περιοχής. Οι άνθρωποι, δηλαδή, οι οποίοι ασχολούνται σε αυτήν την παραδοσιακή παραγωγή από γενιά σε γενιά, όπως είπαμε – γι’ αυτό και υπάρχει το πρόβλημα με τους τίτλους και με τα παραχωρητήρια και ούτω καθ’ εξής – είναι οι άνθρωποι οι οποίοι μένουν στην περιοχή και την «πονούν».
Επαναλαμβάνω: το ιδιότυπο αυτό καθεστώς θα πρέπει να τελειώσει με μία δική σας απόφαση. Θα πρέπει, λοιπόν, να αντιληφθούμε τα σύγχρονα δεδομένα και να επικαιροποιήσουμε τις θέσεις μας.
Θεωρώ ότι εσείς, κύριε Υπουργέ, είστε ένας τέτοιος Υπουργός που θα τολμήσει και θα προχωρήσει. Γι’ αυτό περιμένουμε από εσάς να το κάνετε. Τολμήστε, λοιπόν, να πείτε ότι δεν είναι δυνατό μόνο ένας κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, να είναι αυτός που καλλιεργεί τα κάστανα. Και αυτό γιατί δεν είναι μία παραγωγή που μπορεί να του διασφαλίσει εισόδημα για να ζήσει. Είναι τόσο απλά τα πράγματα. Αυτό είναι το ένα.
Δεύτερον, είναι δυνατόν να κοστίζει η άδεια 250 με 350 ευρώ το στρέμμα, κύριε Υπουργέ, ενώ όταν ο άλλος πάει και εκχερσώνει την έκταση, την καλλιεργεί και μετά από δύο-τρία χρόνια πληρώνει το τίμημα για την παρανομία, το οποίο είναι 80 μόνο ευρώ; Είναι λογικό εγώ που έχω περάσει μετά από πενήντα χρόνια χέρι-χέρι και γενιά-γενιά να πληρώνω το τετραπλάσιο από αυτό που ο εκχερσωτής δίπλα μου πληρώνει; Αυτό ούτε ηθικό είναι, ούτε δίκαιο, ούτε εύλογο.
Εσείς θα το δείτε αυτό. Βλέπω ότι με κοιτάτε με κατανόηση και θα το κάνετε.
Χάθηκαν τίτλοι. Εδώ να σας πω και κάτι ακόμα. Κατά καιρούς, έχουμε πολλές φορές την απαίτηση από τους ανθρώπους της καθημερινότητας, από αυτούς που ανακατεύουν τον ιδρώτα με το χώμα και στους οποίους η πατρίδα οφείλει πάρα πολλά, από τους ανθρώπους του πρωτογενούς τομέα να γνωρίζουν διάφορες αποφάσεις. Για παράδειγμα, το 2014 βγήκε μία απόφαση -εγώ το γνωρίζω σαν νομικός- που έλεγε «ελάτε δηλώστε τώρα όποιες εκτάσεις εσείς καλλιεργείτε» και ούτω καθ’ εξής. Και αυτό έγινε χωρίς να διαχυθεί αυτή η απόφαση πουθενά και χωρίς να καταλάβει κανείς τι ακριβώς σημαίνει αυτό, καθώς και το πόσα προβλήματα μπορούσε να λύσει.
Συνεπώς, κύριε Υπουργέ, έχουμε μπροστά μας ένα θέμα, το οποίο δεν χρειάζεται να το κάνουμε πιο σύνθετο απ’ ό,τι ήδη το έχουν κάνει οι προηγούμενοι.
Και εδώ υπάρχει πολιτική ευθύνη στην προηγούμενη Κυβέρνηση. Τολμώ να το πω αυτό. Το 2016 γύριζαν στην περιοχή και έκαναν χαιρετισμούς σε γιορτές και σχόλες και έλεγαν «το θέμα με τα καστανοπερίβολα το λύσαμε». Και κανένα πρόβλημα δεν λύθηκε, αλλά αντίθετα επιτάθηκε.
Είναι πεδίο δόξης λαμπρό λοιπόν αυτό για εσάς. Γιατί οι παραγωγοί περιμένουν από εσάς πολλά. Το κάστανο είπατε -εσείς μόνος σας ανακαλύψατε- πως είναι ένα δυναμικό προϊόν, εξαγώγιμο προϊόν και πολύτιμο προϊόν. Διότι είναι παραδοσιακό και γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο στη χώρα μας. Αυτούς οι οποίοι ασχολούνται, πρέπει να τους φροντίσουμε ως κόρη οφθαλμού. Δεν είναι τυχαίοι παραγωγοί, είναι παραδοσιακοί παραγωγοί. Αν δεν τους ενθαρρύνετε εσείς, αν δεν τους δώσετε πράσινο φως και να τους πείτε «προχώρα, είμαι δίπλα σου», πώς θα προχωρήσουν, κύριε Υπουργέ;
Άρα το Υπουργείο δεν είναι μόνο για τα μεγάλα και τα σπουδαία. Είναι και για αυτά που θεωρούμε ότι είναι η καθημερινότητα. Το Υπουργείο είναι για την πραγματική πολιτική. Συνεπώς, πεδίο δόξης λαμπρό για εσάς!
Σας ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Απόστολος Αβδελάς): Κι εμείς ευχαριστούμε, κυρία Λιακούλη.
Ορίστε, κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο για τη δευτερολογία σας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να βγάλουμε τα κάστανα όχι από τη φωτιά, αλλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Θα το δω μαζί με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, διότι αντιλαμβάνεστε και εσείς πολύ καλά ότι το θέμα σχετίζεται και με τον νόμο για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Χρειάζεται μια σφαιρική και συνεκτική πολιτική η οποία δεν θα ανοίγει τρύπες για παρερμηνείες και για αλλαγή ουσιαστικά μιας αντίληψης για τους κύριοι επάγγελμα αγρότες που μας βρίσκει όλους σύμφωνους.
Υπάρχει μια ιδιαιτερότητα και θα το δω. Πρόσφατα είχα επισκεφθεί τον Όλυμπο. Δεν έχω επισκεφθεί τον Κίσσαβο, που είναι «τα δύο βουνά που μαλώνουν», αλλά θα έρθω να δω από κοντά την καστανοπαραγωγή γιατί, όπως σας εξομολογήθηκα, δεν γνώριζα το θέμα αυτό και ούτε γνώριζα και τις εξαγωγικές προοπτικές που έχει το κάστανο.
Αντιλαμβάνομαι -για να το θέτετε όλοι οι Βουλευτές- ότι το ζήτημα έχει τη σημασία του. Θα το δω με τον συνάδελφο, τον κ. Βορίδη και με τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος. Ελπίζω πως σύντομα θα μπορέσουμε να κάνουμε πιο συγκεκριμένες ανακοινώσεις.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Απόστολος Αβδελάς): Αποδεχθήκατε την πρόσκληση, κύριε Υπουργέ, και θα περάσετε καλά;
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΛΙΑΚΟΥΛΗ: Βεβαίως, κύριε Πρόεδρε, και αποδέχθηκε την πρόσκληση ο κύριος Υπουργός. Μάλιστα, είπε ότι θα έρθει σύντομα.